‘Die enorme inzet was wel naief.’
‘…toen kwam er pas ruimte voor het besef dat we best trots mogen zijn op ons enthousiasme en onze ambitie.’
Fiona Conrads
In november zal Karl Marx Universiteit, roman over een revolutie verschijnen. Onderwerp van de roman zijn de gebeurtenissen die zich afspeelden tussen mei 1968 (de Mei-revolutie in Parijs) en mei 1969 (bezetting van de Katholieke Hogeschool Tilburg). Op het omslag is de bekendste foto uit die jaren afgedrukt: de voorgevel van gebouw A met daarop de naam KARL MARX universiteit. Kernachtiger dan in deze naam zijn sfeer en karakter van eind jaren zestig nooit uitgedrukt.
Het boek wordt uitgegeven door Uitgeverij Aspekt uit Soesterberg. Deze uitgeverij legt zich vooral toe op non-fictie: boeken met een historisch onderwerp. In mindere mate op fictie: romans en verhalen. Karl Marx Universiteit, roman over een revolutie verenigt beide aspecten.
De revolutie die zich eind jaren zestig in Tilburg voltrok, verdiende het te worden vastgelegd. Dat was een van de motieven om dit boek te schrijven. Een andere overweging was: niet eerder was Tilburg – en niet alleen de toenmalige Katholieke Hogeschool Tilburg – het toneel van grote tegenstellingen, van idealisme, strijd, dramatiek en tragiek. Die tegenstellingen bestonden in een afwijzing door de na-oorlogse generatie van de cultuur en maatschappelijke waarden en normen van de oudere generaties. De macht van kerk en oude (katholieke) politiek werd gebroken of in elk geval aangevallen en afgewezen.
Nooit vond er een heftiger botsing tussen generaties en hun uiteenlopende ideeën plaats.
Ik begon in 1999 met het schrijven van het boek. Ik verzamelde gegevens, maakte notities, schreef wellicht de eerste passages. Ik deed onderzoek in archieven, ging op zoek naar foto’s, las boeken en ooggetuigenverslagen, spoorde personen op die een (hoofd)rol speelden bij acties en bezettingen, nam interviews af. Diverse keren zag ik me genoodzaakt helemaal opnieuw met de roman te beginnen omdat de gekozen opzet niet voldeed. Langzaamaan ontdekte ik hoe moeilijk het is non-fictie en fictie aan elkaar te koppelen. Weinig van wat ik in de eerste jaren schreef, bleef gehandhaafd. De uiteindelijke tekst was veel te uitgebreid. Ik dwong me om bijna de helft te schrappen. Het laatste jaar werkte ik voornamelijk liggend aan het boek doordat ik tweemaal geveld werd door hernia’s.
Van de interviews die ik afnam in de loop van de jaren, heb ik er enkele uitgewerkt. Met toestemming van de geïnterviewden publiceer ik die op TilburgZ. Ze geven een beeld van wat de ‘acteurs’ van die tijd zich nog herinneren en vertellen ook iets over de manier waarop ze op de gebeurtenissen van toen – en hun rol daarin – terugkijken.
Er waren vragen die ik alle geinterviewden stelde. Hoe kijkt u na bijna veertig jaar tegen de gebeurtenissen van 1968 en 1969, m.n. de bezetting, aan? Wat waren de wezenlijke veranderingen die in die jaren en later zijn doorgevoerd? Welke blijvende (positieve of negatieve) resultaten (gevolgen) heeft die periode gehad? Wat waren de wezenlijke veranderingen die in die jaren en later zijn doorgevoerd? Wat betekende die periode in uw leven van toen? Heeft die periode nog betekenis in uw leven nu? Hoe kan verklaard worden dat het studentenprotest het eerst in Tilburg naar voren kwam en vorm kreeg? In hoeverre speelde de katholieke achtergrond van de deelnemers een rol? In hoeverre hadden buitenlandse voorbeelden invloed op Tilburgse studenten c.q. jongeren? Hoe stonden de professoren c.q. het curatorium tegenover de seksuele vrijheid van de studenten? Is het waar dat studenten die afkomstig waren uit de hoogste laag van de bevolking, een grotere rol hebben gespeeld in de studentenbeweging dan degenen voor wie studeren een nieuw verworven status betekende?
Ik stelde ook vragen die in het bijzonder op de geinterviewde betrekking hadden.
Elk interview wordt voorafgegaan door een korte biografie.
Misschien vormen de roman en de hier gepubliceerde interviews een inspiratiebron voor anderen. De jaren zestig en zeventig zijn voorzover het de jeugdcultuur en het studentenactivisme in Tilburg betreft, nooit in boekpublikaties en fotoboeken vastgelegd. Dat is een zwart gat in de geschiedschrijving. Het is ook wonderlijk dat deze periode nooit onderwerp werd van historische studie, omdat het een van de interessantste en roerigste episodes was uit de Tilburgse geschiedenis.
Wie wil reageren op de gepubliceerde teksten, wordt verzocht zijn of haar mail te sturen naar jaspermikkers@home.nl. Ik zal die dan op site zetten. Elke vorm van reageren is welkom: (eigen) herinneringen, correcties van weergegeven feiten, meningen.
P.S. Ik dank het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis en Regionaal Archief Tilburg voor hun medewerking bij de publikatie van fotomateriaal.