VERBONDENHEID
(Kees van den Berg spreekt over zijn geliefde Helga Deen)
Niet om haar voor mezelf te houden
spreek ik nooit over haar.
Nu niemand ervan weet, is het gemis
alleen van mij en minder zwaar.
Ik houd van de leegte die ze achterliet
omdat zíj het is die daar ontbreekt.
Als anderen van haar weten, moet ik ook hun gemis dragen
elke dag, en de verdwijning van de anderen.
Dan mag ik nog alleen een lege, verlaten plek zijn:
hij die zonder Helga is; hij die een moord omarmt.
Dan zal ik altijd iemand zijn die een ultiem verlies leed,
een leven waar iets onvervangbaars aan ontbreekt.
Ik wil niet de eeuwige weduwnaar zijn, ik wil niet dat
mijn vrouw een gat ziet op de plaats van mijn ogen.
Alleen door je geheim te houden kan ik je beminnen
Als ik je niet verberg, zal ik in je stikken.
Een tasje uit de oorlog wees ik je als woning toe.
’s Nachts als de wereld slaapt, bezoek ik je.
Ik houd je in het licht en lees je uit de brieven los,
ik inhaleer je in je haarlok, kus je in je maandverband.
Je leven is met mij verknoopt, je knijpt mijn hand
als je naakt over de Himmelfahrtstrasse loopt.
VOETNOTEN
Kees van den Berg was de geliefde van Helga Deen. Na zijn dood in 2001 werd tussen zijn bezittingen een damestas gevonden met daarin het kampdagboek van Helga Deen, brieven, een haarlok en een maandverband.
De weg die in kamp Sobibor voerde naar de gaskamers, kreeg de cynische benaming Himmelfahrtstrasse of Road to Heaven. De gevangenen moesten zich van tevoren uitkleden. Bij de vrouwen werden de haren afgeschoren.
P.S. Dit gedicht is uitgesproken op 2 september 2013 ter gelegenheid van de onthulling van het beeld in de Helga Deen-tuin te Tilburg.