Henk Kuiper overleed dinsdag 1 april. Aan kanker. Hij was al geruime tijd ziek. Hij werd 63 jaar oud.
In de rouwbrief die zijn familie verstuurde, wordt hij als volgt omschreven: Huttoniaan, visionair, stadsbioloog, bomenkenner, IVN-erelid, ornitholoog, Groene Sinterklaas, wereldverbeteraar, luis in de gemeentepels, Lindebeschermer, natuurfotograaf, schrijver, milieuactivist avant la lettre, excursieleider, idealist en strijder tegen de consumptiedwang.
Henk Kuiper was een opmerkelijke Tilburger. Bevlogen, strijdbaar, fanatiek, principieel. Hij kende weinig twijfel, boog niet voor autoriteiten. Ieder die met natuurbehoud in de stad begaan was, kwam hem tegen en had een bondgenoot aan hem. Hij beperkte zich niet tot kritiek en verzet. Hij schreef boeken, artikelen, fotografeerde, legde vast. Hij gaf de stadsnatuur een naam en maakte die zichtbaar.
Aan deze Tilburger die decennialang zijn stempel drukte op de stad en de stadsbewoners leerde kijken, heb ik in mijn hoedanigheid van stadsdichter een gedicht gewijd. Daarin wordt hij geëerd door de dieren en planten (een aantal van hen) die hij in zijn boeken beschreef en in (fotografisch) beeld vastlegde. En zo een bestaan gaf.
De lindeboom die Henk Kuiper kweekte uit wortels van de oude, weggehaalde lindeboom op de Heuvel, heeft nog altijd geen mooie plek gekregen in de stad. Dat moet nu gebeuren. Geef hier suggesties voor de plek waar de boom moet komen staan?
ROEP DE BOOMVALK NA
in memoriam Henk Kuiper
wanneer de groene glans je treft van keizervliegen
je het tie-wie-wie beluistert van de tureluur
je een vleermuis boven water aan een tak ziet wiegen
een varenblad ziet steken uit een muur
wanneer je perzikkruid ziet groeien tussen stenen
muggen om elkaar ziet dansen in de zon
op een kiezeldak een zandraket ziet brekebenen
ereprijs ziet bloeien op beton
wanneer je zoemen hoort of zingen
een geur opvangt van thijm of linde in de lente
kringelingen ziet van twinkelende waterdingen
wanneer je voor een ogenblik je pas inhoudt omdat
een vorm je opvalt, een geluid of kleur
van koningskaars of berenklauw
appelvink of kleine karekiet
judasoor of zonnedauw
heermoes of margriet
putter of roodborsttapuit
heggemus of watersnip
heksenmelk of fluitekruid
jacobsvlinder of oranjetip
haagwinde of hop
bijenwolf of egelskop
teunisbloem of stekelbrem
amberboom of meelbes
pyjamawants of watersnuffel
gele morgenster of gaasvlieg
keep of Turkse tortel
dikkopje of wintervlinder
vlaamse gaai of grote lijster
gele lis of waterlelie
korensla of wederik
wanneer je ziet wat hij met oog en lens heeft vastgelegd
met pen een plaats gaf in het leven van de stad
zoals de bundelzwam en groene specht
zebraspin en Spaanse aak
waterhoen en gele plomp
pimpelmees en paardebloem
dagpauwoog en kokerjuffer
vliegenzwam en zomertortel
dwergvleermuis en distelvlinder
pinksterbloem en blinde bij
hermelijn en hazelaar
duizendblad en driehoeksmossel
kaasjeskruid en rietgors
kleine leeuwenbek en roek
tijgerspin en bekermos
vertel het hen!
roep de boomvalk na en ganzen in hun vlucht
schrijf het met urinestralen in het zand
op dassenpad en reeënwissel bij het oversteken
en heb je het verteld aan al wat leeft op land
schrijf het met wolkenletters in de lucht
met schelpen op het strand
schrijf het met vingertoppen in de oeverrand
met je tenen op de bodem van rivier en beken
met je schoenpunt in de aslaag van een heidebrand
en als je het niet zeggen kunt of zingen, neurie het
of blaas het op trompet vanaf een toren
want laat het, laat het ieder horen:
hij is niet weg
hij is niet weg
hij bleef in alles wat er wortelt en beweegt
door zijn kijken, schrijven, foto’s maken, noemen
hebben muren, richels, goten, wegen
bewoning door natuur gekregen
hij is overal, want overal is leven
de kunst tot kijken heeft hij ons gegeven
in ons kijken kun je hem herkennen
hij sloot de ogen
maar hij is niet weg
hij gaf ons zijn gezichtsvermogen
hij is in alles wat we zien
P.S. De in dit gedicht genoemde dieren en planten komen voor in twee boeken van de hand van Henk Kuiper: Tilburg, daar leeft meer dan je denkt en Piushaven levende have, stadsnatuur onder de loep.
(De eerste foto is van Tilburgers.nl (John Geerts), de tweede van Henk Kuiper zelf, de derde van Omroep Brabant.)